POPRAWKA DO ART. 7 UST. 1 USTAWY O PODATKU OD TOWARÓW I USŁUG

Związek Przedsiębiorstw Leasingowych przygotował poprawkę do art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Poprawka do art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług proponowana przez Związek Przedsiębiorstw Leasingowych

1) W art. 7 ust. 1 pkt 2 skreśla się wyrazy „w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub".

Uzasadnienie

Art. 7 ust. 1 ustawy zawiera definicję dostawy towarów. Obejmuje ona przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, precyzując jednocześnie w pkt 2, że pod tym pojęciem należy rozumieć także „wydanie towarów na podstawie umowy leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty, prawo własności zostanie przeniesione". Dostawą towarów staje się zatem także świadczenie usług leasingu, o ile umowa leasingu przewiduje, iż prawo własności towaru zostanie przeniesione bądź w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową bądź też z chwilą zapłaty ostatniej raty. Do uznania leasingu za dostawę wystarczy spełnienie jednej z powyższych przesłanek.

O ile nie może budzić wątpliwości sformułowanie drugiej z przesłanek o tyle zawarcie w tym przepisie zwrotu „w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową" jest z jednej strony sprzeczne z zasadą tworzenia prawa podatkowego, a z drugiej strony stoi w sprzeczności z treścią art. 5 ust. 4 pkt b VI Dyrektywy Rady z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstwa Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/338/EEC). Normy prawa podatkowego powinny być tworzone w sposób jasny i czytelny tak aby podatnik mógł z nich w sposób jednoznaczny odczytać zakres swoich powinności w stosunku do budżetu państwa. Cytowany wyżej fragment przepisu nie spełnia tych wymogów, ponieważ nie sposób jednoznacznie określić, jakie jest jego znaczenie i jak powinien być on zastosowany w odniesieniu do typowej umowy leasingu. Standardem w polskim obrocie gospodarczym jest zawieranie w umowach leasingu prawa korzystającego do nabycia przedmiotu umowy po jej zakończeniu na podstawie odrębnej umowy sprzedaży, za określoną z góry w umowie leasingu cenę, co znajduje zresztą swoje odzwierciedlenie m.in. w przepisach o podatku dochodowym, które określają skutki podatkowe takiej sprzedaży. Wobec treści proponowanego zapisu art. 7 ust. 1 pkt 2 pojawia się pytanie czy zawarta w umowie „opcja nabycia" prowadzi do przeniesienia własności przedmiotu „w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową", nawet jeżeli samo przeniesienie własności następuje na podstawie zupełnie odrębnej umowy sprzedaży. Ponieważ brak jest dodatkowych definicji wyjaśniających pojęcie „normalnych zdarzeń" wydaje się, iż dopuszczalne byłoby przyjęcie, iż zawarta w umowie opcja nabycia jest takim właśnie normalnym zdarzeniem. Brak jasności tego zapisu powoduje jednocześnie, iż jego interpretacji dokonywać będą urzędnicy podatkowi, co sprzyja sytuacjom patologicznym i może prowadzić do różnego traktowania podatników. O wiele poważniejsze będą jednak bezpośrednie skutki przyjęcia interpretacji, iż każda umowa leasingu zawierająca w swojej treści prawo nabycia przedmiotu jest dostawą towaru w rozumieniu ustawy. W konsekwencji bowiem oznaczać to będzie konieczności wystawienia przez finansującego faktury VAT na całą wartość umowy, rozumiana jako suma rat leasingowych, w terminie 7 dni od wydania rzeczy. Pierwszy problem jaki się z tym wiąże to brak możliwości ustalenia wysokości tej wartości jeżeli umowa zawierana jest w ramach tzw. leasingu dewizowego, w którym raty ustalane są w wysokości równowartości kwot w walucie obcej lub też na podstawie umowy leasingu o zmiennej stopie procentowej. W obu przypadkach wysokość przyszłych rat leasingowych w momencie wydania rzeczy nie jest jeszcze znana, ponieważ zależy ona od czynników zmiennych (kurs waluty lub stopa procentowa). Ustawa nie przewiduje żadnych mechanizmów ustalania podstawy opodatkowania w takich przypadkach, co może doprowadzić po prostu do likwidacji tych produktów na polskim rynku, a jeszcze do niedawna stanowiły one większość umów zawieranych przez firmy leasingowe.

Powyższe uwagi prowadzą do oczywistego wniosku, iż przyjęcie, uprawnionej skądinąd w oparciu o treść art. 7 ust. 1 pkt 2, interpretacji prowadzącej do wniosku, iż wydanie rzeczy na podstawie umowy leasingu stanowi dostawę towaru, oznacza likwidację branży leasingowej.

Jako, że rządowy projekt ustawy o podatku od towarów i usług miał dostosować polskie przepisy do norm unijnych należy także podkreślić, iż VI Dyrektywa oczywiście nie zawiera takich postanowień jakie chciałoby wdrożyć Ministerstwo Finansów i jest z nią w opisanym wyżej zakresie sprzeczny. Definicja dostawy towarów zawarta w art. 5 ust. 4 pkt b VI Dyrektywy stanowi w zależności od tłumaczenia, iż: „Za dostawy w rozumieniu ust. 1 uważa się także: (...) a) wręczenie towaru, zgodnie z umowa najmu towarów na czas określony lub sprzedaży towarów na warunkach odroczonej płatności, która przewiduje, że w normalnym toku zdarzeń przejście własności następuje najpóźniej z chwilą zapłaty ostatniej raty" (oficjalne tłumaczenie Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej) lub też „Dostawa w rozumieniu ust. 1 obejmuje również: (...) b) rzeczywiste wydanie towarów na podstawie umowy mającej na celu udostępnienie towarów do używania na czas określony lub sprzedaż towarów z odroczonym terminem płatności, która to umowa przewiduje przeniesienie własności najpóźniej po wniesieniu ostatniej raty płatności" (tłumaczenie „VI Dyrektywa VAT" pod red. K. Sachsa wyd. Beck 2003)

Oryginalne brzmienie odpowiednie przepisu jest natomiast następujące: „The following shall also be considered supplies within the meaning of paragraph 1: (b) the actual handing over of goods, pursuant to a contract for the hire of goods for a certain period or for the sale of goods on deferred terms, which provides that in the normal course of events ownership shall pass at the latest upon payment of the final instalment"

"Als Lieferungen im Sinne des Absatzes 1 gelten ferner: b) die Übergabe eines Gegenstands auf Grund eines Vertrages, der die Vermietung eines Gegenstands während eines bestimmten Zeitraums oder den Ratenverkauf eines Gegenstands vorsieht, mit der Klausel, daß das Eigentum spätestens mit Zahlung der letzten fälligen Rate erworben wird"

« Sont également considérées comme une livraison, au sens du paragraphe 1: b) la remise matérielle d'un bien en vertu d'un contrat qui prévoit la location d'un bien pendant une certaine période ou la vente ŕ tempérament d'un bien, assorties de la clause que la propriété est normalement acquise au plus tard lors du paiement de la derničre échéance »

W żadnym z oryginalnych tekstów definicji dostawy nie ma więc zawartych dwóch przesłanek od których zależy kwalifikacja umowy leasingu jako dostawy, co więcej wszystkie te teksty jednoznacznie określają, że z dostawą mamy do czynienia wyłącznie wówczas, gdy umowa leasingu przewiduje przejście własności najpóżniej z chwilą zapłaty ostatniej raty. Polska regulacja z nieznanych przyczyn obejmuje więc także te przypadki których nie przewiduje sama VI Dyrektywa Proponowana zmiana treści art. 7 ust. 1 pkt 2 eliminuje jej sprzeczność z prawem unijnym i jednocześnie zapobiega wprowadzeniu niekorzystnych rozwiązań prawnych, które moga postawic pod znakiem zapytania przyszłość branży leasingowej.