Rejestracja ciągników MTZ Belarus – nowe przepisy uchronią użytkowników przed skutkami błędnych rejestracji

Rząd przygotowuje rozwiązania prawne, które pozwolą zalegalizować białoruskie ciągniki rolnicze MTZ Belarus, sprowadzone do Polski bez wymaganych dokumentów homologacyjnych. Projekt ustawy ma chronić rolników i firmy leasingowe, które nabyły te pojazdy w dobrej wierze, przed skutkami nieprawidłowości administracyjnych.

W ostatnich miesiącach opinię publiczną poruszyła sprawa sprowadzania do Polski fabrycznie nowych ciągników rolniczych z Białorusi. Pojazdy te były rejestrowane najpierw na terytorium Białorusi, a następnie w Polsce – już jako używane. W ten sposób omijano unijne przepisy dotyczące homologacji, które określają warunki techniczne dopuszczenia nowych pojazdów do ruchu na terenie Unii Europejskiej. W efekcie do obrotu wprowadzano maszyny niespełniające wymogów unijnych, co doprowadziło do licznych postępowań administracyjnych i sądowych, a także do interwencji prokuratury. Według doniesień medialnych problem może dotyczyć nawet ok. 7 tysięcy pojazdów już zarejestrowanych w Polsce.

Sprawa ciągników MTZ Belarus stała się przedmiotem licznych postępowań prowadzonych przez Samorządowe Kolegia Odwoławcze w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o rejestracji pojazdów. W większości przypadków postępowania były wszczynane na wniosek prokuratorów, którzy wskazywali na niezgodność rejestracji z przepisami o homologacji. Słuszność takiego podejścia potwierdził m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 4 grudnia 2024 r. (sygn. II GSK 1606/23).

Nieprawidłowości dotknęły szerokiego grona użytkowników – zarówno indywidualnych rolników, jak i firm leasingowych, które finansowały zakup pojazdów. W niektórych przypadkach na użytkowników spadło widmo konieczności wyrejestrowania lub nawet zezłomowania pojazdów.

Minister Infrastruktury potwierdził, że rejestrowanie pojazdów bez dokumentów homologacyjnych było niezgodne z prawem. Jednocześnie zapowiedział przygotowanie przepisów abolicyjnych, które pozwolą zalegalizować już zarejestrowane pojazdy i uniknąć negatywnych konsekwencji dla ich użytkowników.

W odpowiedzi na potrzebę uporządkowania sytuacji prawnej, rząd przedstawił projekt ustawy o zmianie ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia oraz niektórych innych ustaw (nr UC95). Projekt zakłada, że:

• wcześniejsza rejestracja ciągników rolniczych sprowadzonych spoza Unii Europejskiej zostanie uznana z mocy prawa za równoważną rejestracji pojazdu dopuszczonego do ruchu na podstawie krajowego świadectwa indywidualnego dopuszczenia,
• właściciele będą musieli uzyskać odpowiednią adnotację w dowodzie rejestracyjnym w ciągu 6. miesięcy od wejścia ustawy w życie,
• w przypadku pojazdów, wobec których zapadły już decyzje o unieważnieniu rejestracji, możliwe będzie wznowienie postępowania administracyjnego w tym samym terminie.

Nowe przepisy mają zniwelować negatywne skutki błędnych rejestracji i ochronić użytkowników działających w dobrej wierze. Warunkiem skorzystania z nowych rozwiązań będzie jednak zachowanie odpowiedniej staranności – właściciele pojazdów powinni śledzić moment wejścia w życie ustawy i w wymaganym czasie dokonać ww. aktów staranności, w szczególności wystąpić o stosowną adnotację w dokumentach rejestracyjnych.