Rejestracja ciągników z Białorusi – nowe przepisy uchronią użytkowników przed skutkami błędnych rejestracji

Rząd przygotowuje rozwiązania prawne, które pozwolą zalegalizować białoruskie ciągniki rolnicze, w szczególności MTZ Belarus, sprowadzone do Polski bez wymaganych dokumentów homologacyjnych. Projekt ustawy ma chronić rolników i firmy leasingowe, które nabyły te pojazdy w dobrej wierze, przed skutkami nieprawidłowości administracyjnych.

W ostatnich miesiącach opinię publiczną poruszyła sprawa sprowadzania do Polski fabrycznie nowych ciągników rolniczych z Białorusi. Pojazdy te były rejestrowane najpierw na terytorium Białorusi, a następnie w Polsce – już jako używane. W ten sposób omijano unijne przepisy dotyczące homologacji, które określają warunki techniczne dopuszczenia nowych pojazdów do ruchu na terenie Unii Europejskiej. W efekcie do obrotu wprowadzano maszyny niespełniające wymogów unijnych, co doprowadziło do licznych postępowań administracyjnych i sądowych, a także do interwencji prokuratury. Według doniesień medialnych problem może dotyczyć nawet ok. 7 tysięcy pojazdów już zarejestrowanych w Polsce.

Sprawa ciągników z Białorusi stała się przedmiotem licznych postępowań prowadzonych przez Samorządowe Kolegia Odwoławcze w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o rejestracji pojazdów. W większości przypadków postępowania były wszczynane na wniosek prokuratorów, którzy wskazywali na niezgodność rejestracji z przepisami o homologacji. Słuszność takiego podejścia potwierdził m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 4 grudnia 2024 r. (sygn. II GSK 1606/23).

Nieprawidłowości dotknęły szerokiego grona użytkowników – zarówno indywidualnych rolników, jak i firm leasingowych, które finansowały zakup pojazdów. W niektórych przypadkach na użytkowników spadło widmo konieczności wyrejestrowania lub nawet zezłomowania pojazdów.

Minister Infrastruktury potwierdził, że rejestrowanie pojazdów bez dokumentów homologacyjnych było niezgodne z prawem. Jednocześnie zapowiedział przygotowanie przepisów abolicyjnych, które pozwolą zalegalizować już zarejestrowane pojazdy i uniknąć negatywnych konsekwencji dla ich użytkowników.

W odpowiedzi na potrzebę uporządkowania sytuacji prawnej, rząd przedstawił projekt ustawy o zmianie ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia oraz niektórych innych ustaw (nr UC95). Projekt zakłada, że:

• wcześniejsza rejestracja ciągników rolniczych sprowadzonych spoza Unii Europejskiej zostanie uznana z mocy prawa za równoważną rejestracji pojazdu dopuszczonego do ruchu na podstawie krajowego świadectwa indywidualnego dopuszczenia,
• właściciele będą musieli uzyskać odpowiednią adnotację w dowodzie rejestracyjnym w ciągu 6. miesięcy od wejścia ustawy w życie,
• w przypadku pojazdów, wobec których zapadły już decyzje o unieważnieniu rejestracji, możliwe będzie wznowienie postępowania administracyjnego w tym samym terminie.

Nowe przepisy mają zniwelować negatywne skutki błędnych rejestracji i ochronić użytkowników działających w dobrej wierze. Warunkiem skorzystania z nowych rozwiązań będzie jednak zachowanie odpowiedniej staranności – właściciele pojazdów powinni śledzić moment wejścia w życie ustawy i w wymaganym czasie dokonać ww. aktów staranności, w szczególności wystąpić o stosowną adnotację w dokumentach rejestracyjnych.